اثر متغیرهای «اندازة بنگاه» و « سابقة صادراتی» بر موانع ادراک شده در فرایند اداری-خدماتی صادرات مطالعه موردی تعاونیهای شمال شرق کشور

در طول دو دهة پیش، صادرات یکی از فعالیتهای اقتصادی محسوب شده که نسبت به دیگر فعالیتها رشد بیشتری داشته است. همچنین در سطح شرکت، صادرات به­ عنوان امکانی برای فروش بیشتر، سودآوری بیشتر و استفاده از اقتصاد مقیاس برای کاهش هزینه­های توسعة محصول و در نهایت، افزایش استاندارد زندگی برای مشتریان و بهبود کیفیت زندگی کاری کارکنان تلقی می­شود. بنگاه­های صادراتی پس از بازاریابی و تولید و آماده­سازی محصول (بازرگانی محصول)، از راه تعامل با دستگاه­های دولتی و خصوصی مختلف (نظیر گمرک، سازمان استاندارد، سازمان بازرگانی، اتاق بازرگانی، شرکتهای حمل و نقل و ...) فرایند صادرات و خروج محصول از کشور را طی می کنند. این بخش از فعالیتهای مربوط به صدور کالا از کشور را  می­توان تحت عنوان عوامل «اداری- خدماتی» صادرات نام برد. در این راستا در پژوهش حاضر به تحلیل اثر تغییر «تجربة صادراتی» و «اندازة بنگاه» بر موانع فعالیتهای مختلف «اداری- خدماتی صادرات» از نگاه صادرکننده پرداخته خواهد شد؛ به عبارت دیگر ارزیابی صادرکننده از مجموع هزینه­های مربوط به هر یک از فعالیتهای اداری- خدماتی صادرات اعم از هزینه­های مربوط به نیروی کار، زمان و هزینه­های مالی و این مسئله که آیا با تغییر تجربه و اندازة بنگاه تفاوت معناداری در موانع ادراک شده از هر یک از این فعالیتها حاصل می­شود یا خیر، بررسی و آزمون خواهد شد. جامعة آماری این پژوهش کلیة بنگاه­های تعاونی صادراتی مستقر در استانهای خراسان رضوی و خراسان شمالی را در بر می­گیرد. روش پژوهش حاضر توصیفی و تحلیلی- پیمایشی است. به کمک نمونه­گیری، داده­های مورد نیاز به صورت میدانی جهت آزمون فرضیه و دستیابی به هدف پژوهش، از تعداد 54 بنگاه صادراتی از کل حجم جامعة آماری (350 بنگاه) جمع­آوری شد. بدین منظور پرسشنامه­ای با رجوع به منابع کتابخانه­ای، سازمانهای متولی امور اداری- خدماتی صادرات، صادرکنندگان خبره و استادان دانشگاهی تدوین شد که ضریب آلفای کرونباخ آن به میزان 84/0 محاسبه گردید. ابزارهای مختلف آمار توصیفی و آمار استنباطی (ناپارامتریک)، به منظور آزمون فرضیات در نرم افزار آماری spss به­کارگرفته شد. آزمون «کروسکال والیس»  برای بررسی اثر «سابقة صادراتی» بر موانع فعالیتهای فرایند «اداری- خدماتی» و آزمون «من-ویتنی» نیز برای سنجش اثر «اندازة بنگاه» بر فرایند مذکور مورد استفاده قرار گرفت. نتایج آزمونهای مختلف نشان می دهند موانع ادراک شده از دو فعالیت «انتقال ارز به کمک صرافیها و ارتباطات شخصی» و «حل و فصل دعاوی» با افزایش سابقة صادراتی تغییر کرده و کاهش پیدا می­کند. از سوی دیگر «اندازة بنگاه» در تغییر موانع ادراک شده از فعالیتهای اداری- خدماتی صادرات بی­تأثیر است.